Raden van bestuur worden geconfronteerd met een steeds langer wordende lijst van complexe en urgente onderwerpen. Terwijl klimaat- en duurzaamheidsvraagstukken de afgelopen jaren hoog op de agenda stonden, eisen nu ook generatieve AI (GenAI) en geopolitieke verstoringen steeds meer aandacht op. Deze trends dwingen bestuurders om een steeds onvoorspelbaarder landschap te navigeren, waarbij zij te maken hebben met tegenstrijdige en vaak politiek beladen eisen.
Bestuurders moeten afstappen van forensische aanpak
Om beter te begrijpen hoe bestuursraden omgaan met deze uitdagingen, hebben BCG, het INSEAD Corporate Governance Centre en Heidrick & Struggles een wereldwijd onderzoek uitgevoerd. Dit rapport is het derde in een reeks en omvat een enquête onder 444 bestuurders en executives, evenals rondetafelgesprekken met meer dan 130 bestuursleden in Noord-Amerika, Europa, Zuidoost-Azië, Afrika en Zuid-Amerika.
Uit het onderzoek blijkt dat bestuurders aanzienlijke vooruitgang hebben geboekt in het aanpakken van duurzaamheidsvraagstukken, maar minder vertrouwen hebben in hun begrip en benutting van GenAI. De ervaringen die zij hebben opgedaan met duurzaamheid helpen hen echter om te evolueren naar een nieuw bestuursmodel. Waar traditionele modellen zich richtten op historische prestatie- en compliance-monitoring, groeit de behoefte aan een meer dynamische en vooruitziende aanpak.
Raden van bestuur moeten zich aanpassen aan nieuwe realiteit
De maatschappelijke verwachtingen van bedrijven en hun bestuurders zijn nog nooit zo hoog geweest. Volgens het onderzoek vindt 77% van de respondenten dat bestuurders verantwoordelijkheid dragen voor bredere maatschappelijke vraagstukken. Hoewel 54% nog steeds gelooft dat bedrijfsdoelstellingen de primaire focus moeten blijven, meent 23% dat maatschappelijke belangen op gelijke voet moeten staan met – of zelfs boven – deze doelen.
Deze verschuiving in de rol van het bedrijfsleven heeft geleid tot een steeds langer wordende lijst van disrupties die bestuursraden moeten beheren. Van de opkomst van GenAI en toenemende geopolitieke spanningen tot diverse duurzaamheidskwesties: de agenda van de raad verandert snel en is omgeven door aanzienlijke onzekerheid. Tegelijkertijd moeten bestuurders balanceren tussen de vaak tegenstrijdige belangen van verschillende belanghebbenden, inclusief activistische groepen, in een steeds verder gepolariseerde wereld.
Governance in beweging
De toenemende complexiteit en snelheid van verandering zorgen voor extra druk op bestuursraden. Wanneer hen werd gevraagd wat hen ervan weerhoudt om meer tijd te besteden aan externe schokken en calamiteiten, gaf 38% aan dat andere belangrijke kwesties deze discussies verdringen. Toch zijn er duidelijke tekenen dat governance zich aanpast aan deze nieuwe realiteit.
De voortdurende druk van investeerders, klanten, werknemers en andere belanghebbenden om duurzaamheid te omarmen, heeft ervoor gezorgd dat bestuursraden hierin significante vooruitgang boeken. Waar in 2023 nog 25% van de bestuurders aangaf weinig vertrouwen te hebben in de impact van duurzaamheid op waardecreatie, is dat percentage dit jaar gedaald naar slechts 9%. Ook het vermogen van bedrijven om zwakke signalen van toekomstige duurzaamheidsverstoringen te detecteren, is verbeterd: in 2023 gaf 37% aan dat hun bedrijf hier moeite mee had, terwijl dat percentage in 2024 is gedaald naar 24%.
Daarnaast heeft 74% van de respondenten aangegeven dat duurzaamheid nu een formeel onderdeel is van de competentiematrix van de raad. Dit duidt op een verschuiving naar meer gerichte deskundigheid binnen bestuursraden.
Naar een veerkrachtige en adaptieve raad
Uit de rondetafelgesprekken bleek dat de uitdagingen waar bestuursraden mee te maken hebben vaak onderling verbonden, onvoorspelbaar en politiek beladen zijn. Dit maakt het moeilijk om de nuances en gevolgen volledig te doorzien, wat kan leiden tot besluiteloosheid en gemiste kansen die de langetermijngroei ondermijnen.
Om deze uitdagingen het hoofd te bieden, wordt aanbevolen dat bestuursraden vier strategische stappen zetten:
- Versterken van horizon-scanning en risicomanagement – Proactief inspelen op trends en mogelijke verstoringen.
- Hanteren van een langetermijnperspectief – Besturen met een duidelijke visie en doelgerichtheid.
- Leiderschap tonen over maatschappelijke en politieke verdeeldheid heen – Effectieve besluitvorming ondanks polariserende invloeden.
- Impact realiseren buiten de grenzen van het bedrijf – Bedrijven positioneren als verantwoordelijke en duurzame spelers in de samenleving.
De rol van bestuurders is uitdagender dan ooit, maar dit biedt hen ook de kans om meer waarde toe te voegen dan ooit tevoren. Naarmate vraagstukken complexer worden, worden goed zakelijk inzicht en persoonlijke integriteit net zo belangrijk als diepgaande bedrijfsexpertise.
In een wereld waarin disruptie de norm is geworden, evolueren bestuursraden naar een model dat niet alleen prestatiegericht en compliant is, maar ook proactief inspeelt op toekomstige ontwikkelingen. Door duurzaamheid, technologie en geopolitieke veranderingen strategisch te benaderen, kunnen bestuursraden niet alleen hun bedrijven veerkrachtiger maken, maar ook een positieve impact hebben op de bredere samenleving.
