Conflicthantering in het familiebedrijf. Professor Anneleen Michiels van het UHasseltse ‘Research Center for Entrepreneurship and Family firms’ was er niet voor terug gedeinsd om dit delicate maar o zo belangrijke thema centraal te stellen op een recent alumni-event. De deelnemers van haar afgelopen masterclasses ‘Adviseur Familievermogens’ en ‘Familiedynamieken voor adviseurs’ namen dit in dank af en waren talrijk aanwezig in het hoofdkantoor van Van Havermaet te Hasselt.
Professor Roland Kidwell van de Florida Atlantic University stak van wal met een keynote over de vraag ‘How one bad family member can undermine a family firm?’ We komen daar later op terug in een afzonderlijke bijdrage.
Ervaringsgetuigenissen
Daarna schoven vier ervaringsgetuigen aan voor een paneldebat:
- Jos Deslee (voormalig CEO DesleeClama en vice-CEO bij BekaertDeslee, bestuurder Stella P., voorzitter bij diverse ondernemeringen en ook adviseur van ‘De Bestuurder’)
- Jill Roex (Senior Manager bij e-llis Supply Chain Solutions)
- Patrick Torfs (ondermeer voorzitter van de raad van bestuur van Schoenen Torfs)
- Peter Vandeput (vennoot bij advieskantoor Van Havermaet en verantwoordelijke voor Family Office Services), tevens gastheer
Jill Roex zette meteen de toon met een openhartige en moedige getuigenis over de moeilijke aanpak van de familiale opvolging. We vernamen hoe zij, en enkele jaren later ook haar identieke tweelingzus aan de slag gingen bij het bedrijf van haar ouders. Ze vertelde ondermeer hoe een externe adviseur geholpen had om vanuit een persoonlijke en familiale relatie ook een zakelijke relatie uit te bouwen met haar vader en zus. We hoorden hoe zij vanuit persoonlijke en soms emotionele gesprekken ook naar een zakelijke communicatie konden toegroeien; hoe beide zussen vanuit hun complementaire competenties uiteindelijk een gemeenschappelijk voornemen ontwikkelden om de familiale opvolging te verzekeren. Tegelijk leerde het publiek wat meer over de identiteitsissues waar eeneiige tweelingen mee te maken kunnen krijgen…
Jos Deslee getuigde hoe hij in opvolging van zijn vader terecht kwam bij het familiale textielbedrijf waar ook zijn vier nonkels nog aan het roer stonden. Hoe hij er in slaagde om tussen de kleine familiale onenigheden door de broodnodige stap naar meer professionalisering te zetten. Dat impliceerde moedige beslissingen, meer transparantie en een volgehouden wederzijds respect. Na verloop van tijd vervelde het kleine bedrijf tot een toonaangevende wereldspeler in zijn niche met een actieve raad van bestuur met onafhankelijke bestuurders. Ook in hun geval was de inschakeling van een gezaghebbend extern adviseur cruciaal.
Patrick Torfs, die kan bogen op een carrière bij KBC en diverse mandaten als bestuurder en adviseur benadrukte het belang van een charter. Zonder geschreven afspraken heb je niets om op terug te vallen. Anderzijds kan je daar niet alles in voorzien. Daarom is de weg er naar toe ook zo belangrijk. Je schrijft dat samen, met de hulp van een extern adviseur, en je respecteert vooral de geest van de afspraken. Met zijn praktijkvoorbeeld gaf hij aan dat er in het familiebedrijf al jobs naar externen zijn gegaan ondanks interesse bij familiale kandidaten.
Hij voegde er meteen aan toe dat iedereen heel blij is dat Lise Conix, de nieuwe CEO van Torfs, wel uit de familie komt. Want een familiant heeft toch altijd net dat ietsje meer impact op de bedrijfscultuur en de moraal van de troepen…
Goede raad hoeft niet duur te zijn
Peter Vandeput heeft als adviseur bij de afdeling Family Office uiteraard veel ervaring met conflicten en strubbelingen. In zijn interventie bracht hij ondermeer deze suggesties:
- Geef comfort aan iedereen die in de bedrijfsfamilie rond de tafel zit;
- Zorg voor een duidelijke context met spelregels waarbij elk een rol te vervullen heeft;
- Durf externen er bij betrekken om bijvoorbeeld psychologische ondersteuning te geven, om een ontwikkelingstraject mee op te zetten, of om een ander te objectiveren.
Vervolgens mochten ook de andere panelleden nog een stukje praktijkadvies delen:
- Creëer ruimte om naar elkaars verhaal te luisteren.
- Spreek een taal die iedereen kan begrijpen.
- Gebruik je gemeenschappelijke waarden en ambities (of purpose) als basis voor de oplossing want een gemeenschappelijk doel is erg verbindend.
- Leg interne afspraken over familie en bedrijf vast op papier maar laat je bijstaan als je zo een charter wil schrijven: want dat is een collectief project.
- Besteed veel aandacht aan het onderscheid tussen de formele en informele communicatie en respecteer de vennootschapsorganen.
- Zorg dat bedrijfsbeslissingen in de juiste bestuurlijke context genomen met de juiste mensen aan tafel.
De waarde van een bedrijfsadviseur
Achteraf polsten we bij initiatiefnemer Anneleen Michiels nog naar haar visie over het belang van externe goed opgeleide familiebedrijfsadviseurs. Zij gaf ons deze ‘take aways’:
- Een financieel, juridisch adviseur, externe bestuurder of CFO bij een bedrijfsfamilie wordt vaak (al dan niet bewust) geconfronteerd met diepgewortelde conflicten en dilemma’s. Vooral bij financiële kwesties komen gevoelige onderwerpen en meningsverschillen snel naar voor.
- Goede adviseurs bieden deze bedrijfsfamilies een frisse blik van buitenaf. Ze begrijpen de complexe familiedynamieken, ze herkennen en benoemen gevoelige punten en ze informeren de families over hun verschillende opties. Daarbij blijven ze steeds binnen hun professionele rol en gaan ze indien nodig tijdig doorverwijzen.
- Bij de keuze van een adviseur is het daarom essentieel om naast hun technische expertise, ook te kijken naar hun competenties op deze vlakken. Juist op dit evenwicht willen wij focussen met onze beide opleidingen voor adviseurs voor bedrijfsfamilies aan de UHasselt: Adviseur Familievermogens en Familiedynamieken voor Adviseurs. Abonnees van De Bestuurder krijgen hier een mooie korting.
Auteur: Philip Verhaeghe
