Business angels worden fiscaal gezegend door de Rulingdienst

Uit enkele recent gepubliceerde voorafgaande beslissingen blijkt dat de Rulingdienst een fiscaal voordelige behandeling onderschrijft m.b.t. de meerwaardevrijstelling op aandelen gerealiseerd door een zgn. business angel naar aanleiding van diens exit. De rulings vormen geen vrijgeleide voor investeerders om onbelast meerwaarde te realiseren, maar zijn een welgekomen verduidelijking voor business angels die start-ups en scale-ups willen ondersteunen in hun groei.

Business angels

Wat is een business angel?

Hoewel het concept ‘business angel’ een veelheid aan betekenissen kan hebben, verstaat men onder deze persoon meestal een informele durfkapitaalverstrekker, een vermogende particulier (meestal een ex-ondernemer die zijn bedrijf heeft verkocht) die een gedeelte van zijn eigen vermogen investeert in een beloftevolle onderneming, veelal een start-up.

Een dergelijke investering kan meerdere beweegredenen hebben: soms is de business angel deel van de zogenaamde friends, families and fools. In andere gevallen wil de angel skin in the game blijven behouden in de sector die hij of zij professioneel het best kent. Het zou ook kunnen dat de kapitaalverschaffer interesse heeft in een bepaalde technologie of een bepaald product.

Ook andere aspecten kunnen evenwel tot stand komen in deze relatie, zoals bv. het verlenen en delen van informatie en knowhow door de business angel als ervaren (ex-)ondernemer, of het helpen contacten leggen binnen een bepaald netwerk.

Hoe verloopt de investering?

Doorgaans zal de investering de vorm aannemen van een passieve investering in een minderheids­belang uit hoofde van de business angel. Daartoe zal dan een inbreng in de onderneming nodig zijn, die zo financiering krijgt.

In het wijzigende renteklimaat en onder invloed van een aantal gespecialiseerde spelers zoals WinWinner is ook een investering denkbaar in de vorm van een (converteerbare) lening.

Klassiek is dat de business angel zich niet profileert als actief ondernemer binnen de onderneming, maar een passief, beperkt ondersteunende rol aanneemt zoals b.v. een bestuursmandaat. De business angel verkrijgt in principe geen bezoldiging uit de targetonderneming.

Motivatie

De beweegredenen van deze investeerders kunnen verschillen, maar doorgaans is het hun erom te doen te kunnen investeren met eigen privévermogen, kansen te geven aan jonge ondernemers net zoals zijzelf ooit kansen hebben gekregen, en hun tijd nuttig in te vullen met een bezigheid waar ervaring en passie aan bod kunnen komen.

Fiscaliteit

Algemeen

In ruil voor dergelijke investeringen werd door de wetgever de afgelopen jaren voorzien in een aan­tal fiscaal interessante maatregelen, zoals de tax shelter voor investeringen in een startende vennoot­schap, een fiscaal regime voor interest gelinkt aan crowdfunding en/of het regime van de private privak.

Voor de eventuele meerwaarde die gerealiseerd wordt bij de voorgenomen exit van de business angel als aandeelhouder uit deze onderneming, bestaat geen specifieke fiscale regeling. De vraag is dan ook of deze persoon wakker moet liggen van de fiscale gevolgen bij de exit.

Fiscaliteit voor meerwaarde op aandelen

De meerwaarde op aandelen die een particulier realiseert, is in de regel belastingvrij op voorwaarde dat de verrichting kadert binnen een normaal beheer van zijn privévermogen. De verrichting mag dus geen speculatief karakter hebben.

Als de meerwaarde die u gerealiseerd heeft op de verkoop van uw aandelen niet het gevolg is van ‘normaal beheer’, zal dat belast worden als een divers inkomen, tegen het vaste tarief van 33% (art. 90, 9°, eerste streepje WIB 92) plus gemeentebelasting (art. 171, 1°, a WIB 92).

In theorie kan de meerwaarde op de aandelen ook als beroepsinkomen kwalificeren, als het echt uw professionele bezigheid blijkt te zijn dat u voort­durend aandelen koopt en (met winst) verkoopt.

Omdat het onderscheid tussen de drie categorieën niet altijd eenvoudig te maken is en de ene business angel al meer betrokken is bij een investering of vaker investeringen doet dan een andere, kan de visie van de fiscus op de kwalificatie van het in­komen verschillen in functie van de concrete feiten. Gelukkig bestaat de mogelijkheid om voorafgaand aan de verkoop van de aandelen standpunt te laten innemen door de Dienst Voorafgaande Beslissingen in Fiscale Zaken (de ‘Rulingdienst’). Recent liet de DVB nogmaals haar visie kennen op de verkoop van aandelen in het specifieke geval van een business angel.

Hoe kijkt de DVB naar business angels?

In haar recente ruling blijkt de Rulingdienst er een dynamische visie op na te houden. Zo herbevestigde de dienst in één bepaalde casus de meerwaarde­vrijstelling op aandelen, te realiseren in functie van de exit van de business angel. Daarmee heeft de dienst nu tot tweemaal toe positief geoordeeld over het geval van business angels (voorafg. besl. nr. 2021.0655, 24.08.2021 en nr. 2023.0563, 19.09.2023) met een herbevestiging en verlenging van de geldigheid in 2023.

Normaal beheer privévermogen

De centrale vraagstelling in deze rulings betreft uiteraard of de verkoop van de aandelen door deze business angel in aanmerking komt voor de meerwaardevrijstelling op aandelen kaderend binnen een normaal beheer van privévermogen (art. 90, lid 1, 9°, eerste streepje WIB 92).

Binnen de verwachtingen analyseert de Rulingdienst uiteraard de feitelijke omstandigheden, waar voornamelijk belang gehecht wordt aan de klassieke criteria van het normaal beheer van privévermogen (optreden als goede huisvader, beleggingen diversifiëren, (op passieve wijze) beleggen met privévermogen en niet met geleende middelen, de omvang van de investering, afwezigheid van speculatief inzicht, verstreken periode tussen verwerving en vervreemding van de aandelen, enz.).

Daarnaast wordt vanzelfsprekend de specifieke relatie m.b.t. de onderneming geanalyseerd, waarbij de specifieke (beperkte) functie van de business angel wordt onderzocht, waarbij zijn gespendeerde tijd mee in acht genomen wordt, de mogelijkheid of realisatie van invloed en controle over de onderneming en (de afwezigheid van) directe inmenging bij de oprichting of totstandkoming van de eigenlijke onderneming.

In beide gepubliceerde beslissingen wordt tot tweemaal toe besloten dat de business angel in kwestie wel degelijk in aanmerking komt/kan komen voor de meerwaardevrijstelling op aandelen, aangezien deze verkopen als een normaal beheer van privé­vermogen worden bevonden.

Ook nuttig is dat de Rulingdienst akkoord gaat met een geldigheid van twee jaar (vatbaar voor verlenging) waarbinnen de vermelde aandelen verkocht kunnen worden aan derden en aldus de fiscale analyse, zoals veruitwendigd in de ruling, zullen volgen.

Bijgevolg is er dus sprake van een gunstige beslissing op basis waarvan deze informele krediet­verstrekkers aanspraak kunnen maken op een welverdiende beloning voor hun toegevoegde waarde en genomen risico in onze Belgische (of buitenlandse) economie.

De Rulingdienst blijkt in dezen dus wel degelijk zijn rol als reddende engel te vervullen.

ENKELE TIPS
1. Meerwaarden op aandelen gerealiseerd door privépersonen zijn belastingvrij zolang ze kaderen binnen een normaal beheer van hun privévermogen.

2. Business angels zijn vermogende privépersonen, vaak ondernemers die hun bedrijf verkocht hebben, die om diverse redenen investeren in beloftevolle ondernemingen, vaak start-ups.

3. De vraag stelt zich dan of de eventuele meerwaarde die een business angel realiseert, belastingvrij blijft. De Rulingdienst heeft dit in specifieke dossiers meermaals bevestigd. De DVB hecht daarbij onder meer belang aan het feit dat de investeerder belegt met eigen middelen, de afwezigheid van directe inmenging in het beleid, de termijn die verloopt tussen investering en exit, …

In samenwerking met