“De beste externe bestuurder bevindt zich net onder de waterlijn”

Stella P. selecteert en plaatst meer dan 100 bestuurders per jaar en is daarmee marktleider in ons land. ‘Ons geheim? Dat is de combinatie van vier zaken: een netwerk beyond the ususal suspects, robuuste maar tegelijk wendbare processen, zoveel mogelijk kennisdeling… en vooral veel goesting om deure te doen, telkens opnieuw tot het uiterste te gaan. Want de beste externe bestuurder bevindt zich net onder de waterlijn.’ Conny Vandendriessche viert binnenkort de tiende verjaardag van haar “poolster”, die ze begin 2023 in handen van Tessa Dugardin en Julie Desmet legde. Jos Deslee werd medebestuurder en mentor. We vroegen Conny en Jos om het Vlaamse ondernemerslandschap te overschouwen.

Toen u in 2014 Stella P. opstartte, was een selectiekantoor voor externe bestuurders nieuw in ons land. Vanwaar dat idee?

Conny Vandendriessche, founder en mentor bij Stella P.: ‘Als co-founder van House of HR (de Europese HR-speler die resulteerde uit de groei van Accent, red.) had ik vanaf dag één een sterke en dynamische raad van bestuur, met externe bestuurders. Die formule vond ik bijzonder goed werken. Toen ik in 2014 operationeel een stapje terugzette uit House of HR, wilde ik in alle bedrijven op zijn minst een raad van advies installeren. Ik wilde hen laten voelen en laten ondervinden welke meerwaarde een externe blik op jouw bedrijf en op jezelf als ondernemer kan hebben. Dat was de eerste insteek. Daarnaast wilde ik komaf maken met de ons-kent-onsclubjes. Ik was bij veel bedrijven binnen geweest. Tot mijn ontsteltenis zag ik diverse situaties waar er weinig tot geen zuurstof aanwezig was. Als een bedrijf al een board had, was dat doorgaans een clubje van lokale kennissen, het eigen netwerk – meestal mannen van ongeveer dezelfde leeftijd. Dat gebrek aan een externe blik had een negatieve impact op de bedrijfsresultaten. En dat vond ik zonde, want ik had anders, beter gekend. Ik wilde die clubjes doorbreken door volop in te zetten op complementariteit en diversiteit, zowel op het vlak van leeftijd en gender als achtergrond en expertise.’

Jos Deslee, partner en mentor bij Stella P.: ‘Conny was toen een echte pionier. In die tijd waren er reeds een aantal believers van goed bestuur, zoals Rik Donckels, Jozef Lievens en Theo Compernolle, die de meerwaarde van goed bestuur vanuit de Amerikaanse literatuur naar onze bedrijven probeerden te vertalen. Maar Conny was de eerste om rond die waardepropositie een bedrijf zoals Stella P. op te zetten.’

De beste manier om een extern klankbord te krijgen is het vooral niet zelf creëren?

Jos: ‘In je eigen netwerk zoeken heeft het grote nadeel dat je die mensen kent. Wat ze vertellen is niet meer onafhankelijk. Het is ook moeilijk om afscheid van hen te nemen.’

Conny: ‘Er is altijd het risico op pleasen. Want ze willen de vriendschap niet op het spel zetten. Het belangrijkste is dat je mensen samenbrengt die elkaar niet kennen. Enkel zo creëer je echt een onafhankelijk beeld.’

Hoe pakken jullie dat aan bij Stella P.?

Conny: ‘Een externe bestuurder vinden is méér dan wat namen uit een lade halen. Lijstjes samenstellen met namen van bestuurders die hun diensten bewezen hebben, kan iedereen. Na al die jaren beschikt Stella P. natuurlijk over een ruim netwerk, maar ons team steekt nog steeds heel wat energie in het zoeken buiten het gewone netwerk, beyond the usual suspects, om de juiste competenties en expertises te matchen. Dat heb ik erin gedrild. Het zit in mijn DNA om anders te denken en te zijn dan de anderen. Terug naar de tekentafel. Nooit achterover leunen, altijd blijven rondkijken: wat is vernieuwend, wat moeten we in onze board hebben om het verschil te maken,…? Als de gevonden bestuurders niet goed genoeg zijn, dan opnieuw starten, tot we de beste bestuurder(s) hebben gevonden. Ook na het plaatsen van een bestuurder blijven we alert. Blijkt tijdens het eerste jaar dat de match toch niet perfect is, dan beginnen we opnieuw. Selectie is onze kern, daarin willen en moeten we excelleren en dragen we de volledige verantwoordelijkheid.’

‘Lijstjes samenstellen met namen van bestuurders die hun diensten bewezen hebben, kan iedereen.’

Conny Vandendriessche

Begin 2023 gaf je de fakkel als CEO van Stella P. door aan Tessa Dugardin en Julie Desmet, die allebei hun sporen verdienden bij Stella P. Tegelijk kwam Jos erbij als bestuurder. Hoe kijken jullie terug op het afgelopen jaar?

Conny: ‘Supertrots. De manier waarop Tessa en Julie hun nieuwe rol hebben opgepakt en er hun persoonlijkheid in hebben gelegd, dwingt enkel respect af. Achteraf is het natuurlijk altijd makkelijk om te zeggen, maar ik wist dat ze de juiste dames op de juiste plaats waren. (lacht) Jos en ik zijn op de achtergrond aanwezig. Ik zet heel sterk in op selectie en alles wat met people te maken heeft, Jos gaat nog meer inhoudelijk en procesmatig tewerk, stelt de juiste vragen. In combinatie met het team geeft dat vuurwerk. Het is een soort hefboom waar we nu al het resultaat van zien: Stella P. sluit 2023 af met 25% groei.’

‘Tessa en Julie zijn de dames op de juiste plaats. Stella P. sluit 2023 af met 25% groei.’

Conny Vandendriessche

Jos: ‘Vanuit onze beide sterktes helpen we om zowel de selectie, de inhoud als de processen naar een hoger niveau te tillen. Ik stond versteld van de maturiteit van de teamleden. Hun capaciteit om te luisteren en tussen de regels te lezen is gigantisch. Je mag niet vergeten: het selectie- en plaatsingsproces van een externe bestuurder is een complexe puzzel dat niet enkel berust op intuïtie. Je moet informatie afkomstig van diverse stakeholders verzamelen en samenbrengen in één systeem. Doe je dat niet, dan kun je nooit de finesse bovenhalen die nodig is om die witte raaf te vinden. Dat heeft het team binnen Stella P. op vandaag goed in de vingers.’  

In 2023 zagen we de steile opkomst van AI. Hoe zien jullie de impact van AI op selectie en plaatsing van bestuurders?

Conny: ‘AI slaat op data-driven tewerk gaan. Het geeft ons de kennis om er iets mee te doen. Het zal nooit onze job vervangen. Mensen willen nog altijd met mensen aan tafel zitten.’

Jos: ‘Vanuit mijn affiniteit met digitale transformatie (Jos Deslee zetelt in de board van o.m. FileLinx, red.) volg ik AI-tools rond selectie op de voet. We zijn op vandaag reeds stappen aan het zetten om AI volop te integreren in onze processen ter ondersteuning, waar we nu al de vruchten van plukken. Op voorwaarde dat het natuurlijk meerwaarde biedt, want wat wij doen is en blijft in de eerste plaats een people business.’

Wat is het beste argument om als CEO of zaakvoerder akkoord te gaan met een kandidaat-bestuurder?

Jos: ‘Waardecreatie. Met Stella P. brengen we mensen aan die effectief waarde creëren voor dat bedrijf, wat de waarde verhoogt voor hun klant. Een bestuurder die in een bedrijf komt dient te presteren. Het is ook een win-winsituatie voor de bestuurder zelf, op voorwaarde dat hij/zij daar ook heel wat kennis en ervaring uit haalt. Kortom, het is een waardecreërend gegeven voor elk bedrijf. Als een bestuurder nog bestuurder is in zijn eigen bedrijf én bestuurder in een ander bedrijf, dan haalt hij daar nog zo veel waarde uit. De waarde die je krijgt van een externe bestuurder is drie tot vijf keer hoger van wat je betaalt, zelfs tien keer hoger. Om de waarde van een raad van bestuur te berekenen, hanteer ik deze formule: de waarde die je uit een raad haalt kan je vermenigvuldigen met tien tot twintig jaar. Want de kennis die je uit een goed samengestelde board gehaald hebt kan je tien tot twintig jaar gebruiken.’

‘De kennis die je uit een goed samengestelde board gehaald hebt kan je tien tot twintig jaar gebruiken.’

Jos Deslee

Conny: ‘Jos en ik zijn beiden ondernemers. Wij weten wat meerwaarde creëren in een bedrijf betekent. Er ligt nog zoveel op tafel voor bedrijven. Niet door nog harder te werken. Het is net omgekeerd. Wij zeggen altijd: slimme bedrijven hebben externe bestuurders.’

Jos: ‘Het vinden van de juiste waarde voor je bedrijf is vooral een kwestie van zelfreflectie. Zelfreflectie zonder een spiegel is onmogelijk. En die houdt een externe bestuurder voor. Maar dat is een delicate opdracht. Geen enkele board is dezelfde, geen enkele familie is dezelfde. Externe bestuurders moeten enerzijds harde kennis binnenbrengen, maar ze moeten ook het bedrijf aanvoelen. Dat is ook waarom we het afgelopen jaar met Stella P. in onze bestuurdersopleidingen, naast de need to know reglementering, sterk hebben ingezet op soft skills en op het delen van kennis en ervaringen.’

Conny: ‘Er zijn nog heel wat bedrijven die dat pad van zelfinzicht moeten afleggen voor ze echt de toegevoegde waarde van een top board kunnen ervaren.’

Wanneer komen bedrijven bij jullie aankloppen?

Conny: ‘Het belang van een externe bestuurder vindt langzaam maar zeker ingang bij zaakvoerders en CEO’s. Alleen zien we hen te vaak verschijnen op het moment dat er crisis heerst. Maar dan is het eigenlijk te laat, want de beste externe bestuurder bevindt zich net onder de waterlijn. En die vind je niet zomaar.’

Jos: ‘Veel bedrijven denken dat ze goed bezig zijn, maar op een dag komt er een zondvloed en dan ze zijn er niet klaar voor. De wereld staat niet stil, maar heel wat bedrijven hebben dat niet door want “we doen het toch goed”.’

Conny: ‘Crisissen beginnen als het goed gaat. Dus bedrijven hebben er alle baat bij om, ook als het goed gaat, met een raad van advies of raad van bestuur met onafhankelijke bestuurders te werken. Enkel op die manier kun je waarde blijven creëren en ben je bestand tegen veranderingen, die vandaag steeds sneller en ingrijpender zijn. Ondernemen lukt niet meer met oldskool methodes. Je moet creatief zijn.’

Jos: ‘Vroeger stond ondernemen gelijk aan produceren, hard werken. Onze generatie werd al wat slimmer: ze werkte niet alleen hard, maar ook slimmer door aan marketing en innovatie te doen. Maar op vandaag is ook dat niet meer voldoende.En bedrijven beseffen dat niet altijd.’

Conny: ‘Vroeger stond Vlaanderen altijd in de top 5, top 10. Vandaag is dat top 20, top 50. En wat doen onze bedrijven? Ze halen de schouders op. Dat baart mij zorgen. Het is wat Jim Collins beschrijft in zijn boek From good to great. We zien pareltjes van bedrijven die het great zouden kunnen doen, maar ze zijn tevreden met good. Het antwoord is geen rocket science, er is gewoon nood aan betere en sterke beslissingsorganen in onze bedrijven. Ze hebben externe inzichten en ervaring, de wereld, een team nodig. Dat is nu net de kracht van Stella P., die door het aanbrengen van de juiste competenties en expertises op het juiste moment, die beslissingsorganen krachtiger kan maken. Een raad van bestuur houdt je scherp, het brengt de wereld van buiten naar binnen en je werkt aan je bedrijf in plaats van in je bedrijf.’

Jos: ‘Bedrijven die meer potentieel hebben en het niet benutten zijn niet duurzaam. In die zin hebben we met Stella P. een enorme impact op ons economisch en maatschappelijk welzijn. Communicatie, creativiteit en diversiteit zijn de sleutelwoorden van de toekomst.’

‘Communicatie, creativiteit en diversiteit zijn de sleutelwoorden van de toekomst.’

Jos Deslee

Hoe is het ondertussen gesteld met de diversiteit in de raden van bestuur van Vlaamse bedrijven?

Jos: ‘Qua genderdiversiteit plaatst Stella P. zo’n 40% vrouwen en 60% mannen. Maar diversiteit is veel ruimer dan dat. Bovendien is diversiteit een middel en geen doel. Het is geen mix om de mix, want die fout wordt ook gemaakt. Je hebt competenties nodig om je strategie te ontplooien, je doelen te bereiken. Je eigen bestuurders hebben bepaalde talenten. Daartussen zit een gap. Niet alleen op het vlak van ervaring, competenties en expertises, maar ook op het vlak van soft skills en leiderschapscultuur. Je nieuwe bestuurders dienen die gap in te vullen.’

Conny: ‘Vlamingen geloven niet dat je door in discussie te gaan tot oplossingen kan komen. Dat zit niet zo in onze cultuur. Nederlanders zijn daar helemaal anders in. They put the fish on the table. Kaakslag links, kaakslag rechts, we hadden een goede meeting.’ (lacht)

Jos: ‘Vlamingen zijn inderdaad bang dat meer praten tot meer miserie leidt. Dat is niet zo. Maar je moet het op een goeie manier doen, door het proces objectief te maken – dus met externe bestuurders. Als een raad van bestuur te beschaafd en te beleefd is, is het voor mij geen goede raad van bestuur. Ik vind een raad van bestuur pas goed als je na de meeting met okselvijvers van de inspanning naar huis rijdt, vermoeid maar voldaan. Dat je het gevoel hebt dat je wereld opengebroken is.’

Conny (knikt): ‘Dat de CEO of aandeelhouder ’s avonds nog wakker ligt. Dat ze gechallenged worden op een positieve, constructieve, toffe manier.

Wanneer kiezen ondernemers voor een raad van advies? En wanneer voor een raad van bestuur?

Jos: ‘Of bedrijven kiezen voor een raad van advies of bestuur heeft te maken met de gewenste formaliteit. Over de belangrijkste stappen bij het opzetten van een bestuursorgaan schreven we een whitepaper. Voor de werking van een goede raad maakt het niet zoveel verschil.’

Hebben bestuursorganen een houdbaarheidsdatum?

Jos: ‘Niet de organen, wel de leden. Drie jaar is een goede termijn, maar te kort voor een goeie bestuurder. Na zes jaar is het aangewezen om die goeie bestuurder te vervangen door een andere, in overeenstemming met de strategie van dat moment.’

Conny: ‘Mensen hebben een levenscyclus. Bij Stella P. gaan we vaak op zoek naar mensen die zich nét onder de waterlijn bevinden, mensen met groeipotentieel. Het is niet altijd even makkelijk om een klant te overtuigen van die kandidaat z’n kwaliteiten en meerwaarde, maar we kunnen ondertussen wel een indrukwekkend track record voorleggen, waardoor we vertrouwen genieten. Stella P. sluit om die reden helemaal aan bij mijn grootste passie: mensen kansen geven.’

Wat is de leukste feedback die jullie krijgen van bedrijven?

Conny: ‘Wanneer in een whatsappgroep van bedrijven een oproep van iemand komt, ik Stella P. aanraad en een aantal mensen dat spontaan beaamt met “een aantal keer mee gewerkt en altijd opnieuw toppers in het vak dat we zochten.” Voor mij is dat de beste referentie.’

Jos: ‘Je kan in bedrijven veel angst en onzekerheid voor de toekomst voelen. Functioneert de raad van advies of bestuur great, dan zie je alle ogen stralen, mensen zitten in een goeie flow. Dat is wat we kunnen realiseren.’

Kwamen aan bod tijdens dit gesprek:

• Podcast: The Diary of a CEO with Steven Bartlett (episode 101): The Happiness Expert That Made 51 Million People Happier: Mo Gawdat
• Boek: Jim Collins, Good to Great