Het concept “corporate purpose” heeft de afgelopen decennia een prominente rol gespeeld in zowel academische als maatschappelijke discussies over goed bestuur. Toch blijft de precieze betekenis en implicaties van deze term onderwerp van debat. Mathias Siems van de University of Cambridge deed recent een bibliometrische analyse. Zijn onderzoek biedt een uitgebreide blik op de ontwikkeling van “corporate purpose” en benadrukt de uitdagingen van een uniforme definitie. Dit artikel gaat dieper in op zijn bevindingen en illustreert deze met cijfers uit het onderzoek.
Populariteit en evolutie van corporate purpose
De term “corporate purpose” kent een geschiedenis die teruggaat tot de jaren 1960 en 1980, toen het vooral werd gebruikt om de statutaire doelstellingen van bedrijven te beschrijven. Uit de analyse blijkt dat het gebruik van de term in wetenschappelijke literatuur fluctueerde, met pieken in de jaren 1980 en een sterke toename sinds de jaren 2010. Zo werden er in de periode 2020-2024 in Google Scholar 6.210 publicaties geregistreerd met de term, waarvan 372 specifiek gericht op “corporate purpose” binnen de juridische context. Dit toont een groeiende interesse, vooral in de afgelopen jaren, in de sociale en ecologische dimensies van bedrijfsdoelen.
Verschillen in gebruik
Het onderzoek maakt gebruik van bibliometrische tools om de terminologie in verschillende contexten te analyseren. De term “corporate purpose” is in 68,77% van de recente publicaties op Google Scholar gekoppeld aan duurzaamheid (“sustainability”) en in 47,94% aan klimaatverandering. Dit laat zien dat de term steeds vaker wordt gekoppeld aan brede maatschappelijke uitdagingen. Een vergelijkbare trend is zichtbaar in Westlaw, waar 80,79% van de publicaties sinds 2020 de term in verband brengt met “stakeholders”.
Internationale en interdisciplinaire variaties
De analyse van Siems toont significante verschillen tussen landen en disciplines. In Google Scholar wordt “corporate purpose” het meest besproken in publicaties uit de Verenigde Staten (547 vermeldingen), gevolgd door het Verenigd Koninkrijk (217 vermeldingen). In niet-Angelsaksische landen, zoals Duitsland en Frankrijk, wordt de voorkeur vaak gegeven aan termen zoals “corporate interest” (in het Duits “Unternehmensinteresse”). Dit weerspiegelt een andere benadering van de maatschappelijke rol van bedrijven.
Op discipline-niveau is “corporate purpose” het meest populair in juridische publicaties. Op het platform SSRN wordt 72% van de artikelen over dit onderwerp geclassificeerd onder de discipline recht, terwijl 54% ook wordt gekoppeld aan disciplines zoals management, financiën of economie. JSTOR toont een soortgelijk patroon, waarbij juridische publicaties verantwoordelijk zijn voor 68,5% van de vermeldingen.
Ambiguïteit en toekomstige uitdagingen
Een belangrijke conclusie van het onderzoek is dat “corporate purpose” een ambigu begrip blijft. Hoewel het steeds vaker wordt gebruikt als kader voor sociale en ecologische verantwoordelijkheid, blijft het onduidelijk of het concept een juridische, ethische of puur praktische betekenis heeft. Zo associëren sommige publicaties het met het creëren van waarde voor stakeholders, terwijl anderen het zien als een instrument voor winstmaximalisatie binnen maatschappelijke grenzen.
Siems waarschuwt dan ook voor de risico’s van het gebruik van de term als een allesomvattend concept zonder heldere definities. Dit kan leiden tot “greenwashing” of het gebrek aan concrete actie, zoals blijkt uit de stijgende aandacht voor dit fenomeen in recente publicaties (20,34% sinds 2020).
Conclusie
“Corporate purpose” blijft een veelbesproken en relevant concept in de academische en zakelijke wereld. Het groeiende belang van duurzaamheid en sociale verantwoordelijkheid geeft het begrip nieuwe betekenis, maar benadrukt ook de noodzaak van een duidelijke en consistente definitie. Bedrijven, beleidsmakers en academici staan voor de uitdaging om het concept verder te verfijnen, zodat het effectief kan worden ingezet voor het bevorderen van maatschappelijke en ecologische doelen.
Bronvermelding:
Siems, M. (2024). Corporate Purpose as a False Friend: A Bibliometric Analysis. ECGI Working Paper Series in Law. Beschikbaar via SSRN: http://ssrn.com/abstract_id=5046087.
Guido Vernant
