Indien u als erfgenaam aandelenopties, RSUs of aandelen overerft die tijdens het leven van de erflater verkregen werden in ruil voor professionele activiteiten binnen een Amerikaanse groep, dan bestaat de kans dat u als erfgenaam niet alleen in België maar ook in de Verenigde Staten een aangifte moet doen in de erfbelasting. Maar al te vaak gebeurt het dat de erfgenamen hier niet van op de hoogte zijn, waardoor er geen of geen tijdige aangifte wordt gedaan in de Verenigde Staten, met als gevolg dat de boetes en interesten torenhoog oplopen.
Nalatenschap met US situs assets?
Ook een niet-inwoner van de Verenigde Staten kan gehouden zijn tot betaling van Amerikaanse erfbelasting, met name wanneer deze persoon activa erft die gelegen zijn in de Verenigde Staten (zgn. “US situs assets”). Onder US situs assets worden onder meer bedoeld: onroerende goederen gelegen in de Verenigde Staten, roerende goederen gelegen in de Verenigde Staten (bv. goud of juwelen in een kluis), aandelen in beleggingsfondsen die zijn opgericht naar Amerikaans recht en aandelen of obligaties die zijn uitgegeven door een Amerikaanse vennootschap.
Een voor Amerikaanse bedrijven heel gangbare manier om medewerkers voor hun werkzaamheden te belonen, is door hen het recht te geven om in te schrijven op aandelen in het bedrijf tegen een vooraf afgesproken prijs binnen een bepaalde periode (aandelenoptie) of door de zogeheten Restricted Stock Unit’s (RSU) toe te kennen. Daarbij worden aandelen automatisch toegekend zodra aan bepaalde voorwaarden (zoals een vestingperiode) is voldaan. Wanneer deze aandelenopties of RSUs betrekking hebben op aandelen in een Amerikaans bedrijf, dan is er sprake van US situs assets waarvan men de overerving moet aangeven in de Verenigde Staten.
Vrijstelling onder de 60.000 USD
Voor erfgenamen die geen inwoner of burger zijn van de Verenigde Staten geldt een vrijstelling van aangifte indien de totale waarde van de US situs assets onder de drempel van 60.000 USD blijft. Bij een ‘high profile’ positie in een Amerikaans bedrijf of Amerikaanse groep, hebben de tijdens de beroepsloopbaan verworven aandelen of aandelenopties doorgaans een veel hogere waarde. In dat geval wordt de vrijstelling omgezet in een belastingkrediet van 13.000 USD, af te zetten tegen de verschuldigde US Estate Tax.
Het huidige tarief in de Amerikaanse erfbelasting is progressief en varieert tussen de 18 en 40%, afhankelijk van de waarde van de nalatenschap. Indien overeenkomstig het toepasselijke huwelijksvermogensstelsel slechts een deel van de goederen tot de nalatenschap behoort, dan kan het deel van de betreffende activa dat op deze manier reeds bij leven juridisch in eigendom toebehoorde aan de echtgenote/echtgenoot van de overleden werknemer, in principe aan taxatie ontsnappen. Daarnaast kan men bepaalde kosten (bv. begrafeniskosten of openstaande hypotheken en schulden) aftrekken van de “gross taxable estate”.
Niet-tijdige aangifte? Torenhoge boetes en interesten
De aangifte (Form 706-NA) moet ingediend worden binnen de 9 maanden na het overlijden. Er kan binnen deze termijn van 9 maanden wel om een eenmalig uitstel van 6 maanden verzocht worden voor de indiening van de aangifte. Het uitstel kan enkel betrekking hebben op de indiening van de aangifte. De erfbelasting zelf dient wel reeds betaald te worden binnen de initiële 9-maanden termijn.
Bij niet-tijdige aangifte wordt een ‘Failure to File Penalty’ toegepast van 5% per maand, met een maximum van 25% van de openstaande belasting. Bij niet-tijdige betaling wordt een ‘Failure to Pay Penalty’ toegepast van 0,5% per maand, eveneens met een maximum van 25% van de openstaande belasting. Beide sancties kunnen gecombineerd worden (met complexe aanrekeningsregels).
Daarnaast wordt een interest gerekend op de openstaande erfbelasting én boetes. Het interesttarief is tussen de jaren 2020 tot 2024 gestegen van 3% naar 8%. De interesten zijn niet begrensd in tijd of bedrag, zodat deze gevaarlijk hoog kunnen oplopen.
Voorbeeld
Willem erft de effectenportefeuille van zijn echtgenote waarop aandelenopties en RSUs in een Amerikaans bedrijf staan. Ze zijn gehuwd onder gemeenschap van goederen, zodat het verdedigbaar is om te stellen dat slechts de helft van de waarde van de portefeuille in aanmerking wordt genomen voor de berekening van de erfbelasting. De verschuldigde Amerikaanse erfbelasting bedraagt 150.000 USD. Hoewel zijn echtgenote op 1 januari 2020 overleden is, werd pas aangifte gedaan bij de IRS op 1 januari 2024, zijnde 39 maanden te laat. De Failure to File Penalty en Failure to Pay Penalty zijn beperkt tot 5 maanden (zijnde 25% van de openstaande belasting) en dus tot 37.500 USD elk. In dit voorbeeld wordt abstractie gemaakt van de complexe aanrekeningsregels bij combinatie tussen beide sancties, aangezien deze geen grote verschillen tot gevolg hebben. Zonder de interesten zal de verschuldigde belasting (inclusief boetes) dus reeds ongeveer 225.000 USD bedragen. Daarbovenop komen nog interesten gerekend vanaf de Due Date (1 oktober 2020) t.e.m. 1 januari 2024. Doordat er voor deze interesten géén maximumgrens geldt, lopen deze op tot 37.797 USD. Van het totaal verschuldigde bedrag (262.797 USD) heeft in ons voorbeeld bijna de helft betrekking op boetes en interesten.
Vrijgave van de activa pas mogelijk met Estate Tax Closing Letter
Ten vroegste 9 maanden na de indiening van de aangifte en betaling van de belasting kan men een Estate Tax Closing Letter opvragen bij de IRS. Met deze brief kan men bij de bank of broker de activa laten vrijgeven en bijvoorbeeld laten overschrijven naar een rekening in België.
Verplichtingen in België?
Inkomstenbelastingen
Indien de erflater de aandelenopties en RSUs van het Amerikaanse (moeder)bedrijf verkregen heeft in ruil voor niet in de Verenigde Staten geleverde prestaties, dan waren de voordelen in België bij leven belastbaar als beroepsinkomen in hoofde van de erflater. Voor aandelenopties die onder de Aandelenoptiewet vallen is het belastbaar tijdstip het moment van toekenning van de aandelenopties. Voor aandelenopties die hier niet onder vallen, wordt belasting geheven op het moment van de uitoefening van de opties. RSUs zijn belastbaar op het moment van toekenning (bv. na de vestingperiode). De dividenden die uitgekeerd werden n.a.v. deze aandelen waren ook belastbaar in hoofde van de erflater (als roerend inkomen). Het is aan de erfgenamen na te gaan of deze verplichtingen correct werden nagekomen.
TOB en effectentaks
Ook diende de erflater als Belgische belastingplichtige taks op beursverrichtingen (TOB) te betalen. De taks is verschuldigd bij de toekenning/vesting van RSUs, de uitoefening van de optie (aankoop aandelen) en de aan- of verkoop van aandelen en bedroeg in 2024 0,35% voor aandelen. In het geval de waarde van de portefeuille meer dan 1.000.000 EUR bedroeg, was men bovendien ook onderworpen aan de jaarlijkse taks op de effectenrekening. Het gebeurt dat ook deze fiscale verplichtingen niet werden vervuld. Een fiscale rechtzetting is dan uiteraard ook aan de orde en onvermijdelijk, mede omdat dit per definitie gecontroleerd wordt door de Belgische banken indien de erfgenamen de gelden of de effecten nadien willen repatriëren naar België.
Aangifte nalatenschap
Na het overlijden van de Belgische belastingplichtige wordt in België binnen de 4 maanden een aangifte nalatenschap ingediend. In deze aangifte worden alle activa van de overledene opgenomen: onroerende goederen, cash gelden, bankrekeningen, effectenportefeuilles,… Ook de goederen uit het buitenland (bv. een Amerikaanse effectenportefeuille) moeten worden aangegeven. De erfgenamen worden immers belast op het wereldwijd (netto)vermogen van de overledene.
De erfbelasting kan worden verminderd met het in het buitenland effectief betaalde erfbelasting (art. 2.7.5.0.4. VCF). Hoewel de wettekst geen duidelijkheid biedt of ook de Estate Tax mag begrepen worden onder dergelijke in het buitenland betaalde successierecht, lijkt de Vlaamse Belastingdienst dit begrip ruim te interpreteren zodat ‘elke belasting geheven omwille van het overlijden’ er onder valt (zie SP nr. 21042). De waarde van de effectenportefeuille met US situs is meestal gekend op datum van indiening van de Belgische aangifte nalatenschap. De te betalen erfbelasting in de Verenigde Staten is dat meestal nog niet. Wanneer de precieze omvang van de verschuldigde Estate Tax nadien bekend wordt, kan een bezwaarschrift worden ingediend tegen de aanslag of kan verzocht worden om een ambtshalve ontheffing (art. 2.6.0.0.4. VCF), om zo de te veel betaalde erfbelasting te verrekenen. Is het recht op de effectenportefeuille met US situs nog geen zekerheid bij de aangifte nalatenschap (vb. bepaalde voorwaarden moeten worden voldaan), vermeldt u best de pro memorie aangifte in het actief, en wordt er best later, van zodra het recht een zekerheid is geworden, een bijvoeglijke aangifte ingediend.
Auteurs: Erik Sansen, advocaat-vennoot bij Sansen International Tax Lawyers, Tim Roovers, advocaat-vennoot bij Sansen International Tax Lawyers, Eva Nackaerts, advocaat bij Sansen International Tax Lawyers
Artikel geleverd door Sansen International Tax Lawyers
