Op 10 december organiseert De Bestuurder een intervisie over ‘Human capital op de bestuursagenda’. Eén van de onderwerpen die aan bod zal komen is het detecteren van toxisch leiderschap. In dit artikel delen we enkele belangrijke inzichten over het thema.
Toxische werkomgevingen zijn een van de belangrijkste redenen waarom mensen hun job opzeggen, zelfs meer dan een laag salaris. De grootste boosdoeners? Disrespect, uitsluiting, onethisch gedrag, harde concurrentie tussen collega’s en bazen die hun macht misbruiken — de “Toxic Five”. Deze negatieve factoren maken werken niet alleen zwaar, maar hebben ook serieuze gevolgen zoals stress, gezondheidsproblemen en een slecht imago voor het bedrijf. Werken in een omgeving waar je niet gerespecteerd of gewaardeerd wordt, leidt uiteindelijk tot burn-outs, hoge kosten voor bedrijven en moeite om nieuwe collega’s aan te trekken.
Onderzoek naar beoordelingen en ervaringen die werknemers anoniem delen over hun werkgever op de website Glassdoor, laat zien dat zelfs als maar een klein aantal werknemers een toxische cultuur ervaart, de impact enorm is. Problemen zoals uitsluiting en oneerlijkheid raken misschien niet iedereen, maar voor degenen die het voelen, zijn ze zwaar. Voor een bedrijf is het daarom slim om niet alleen naar gemiddelde cijfers te kijken, maar juist die vervelende ervaringen serieus te nemen. Als een bedrijf zegt te staan voor waarden zoals respect en inclusiviteit, moeten ze dat ook écht waarmaken, anders lopen werknemers weg en krijgt het bedrijf een slechte naam.
Zelfs bedrijven met een sterke en positieve bedrijfscultuur, kunnen problemen hebben in bepaalde afdelingen of teams. Sommige leiders of plekken binnen een organisatie creëren namelijk hun eigen subcultuur, en die kan toxisch zijn. Het is daarom belangrijk om cultuur op een gedetailleerd niveau te checken en niet te denken dat alles goed zit.
De raad van bestuur kan toxisch leiderschap opsporen door te letten op hoge uitstroom van medewerkers, klachten bij HR en resultaten van anonieme enquêtes. Ze kunnen een veilige omgeving creëren waar medewerkers problemen durven melden en leiderschapsgedrag actief observeren. Feedback van voldoende verschillende topmanagers en externe audits kunnen ook helpen om problemen te identificeren. Het is belangrijk om duidelijke afspraken te maken over respectvol en eerlijk leiderschap en deze mee te nemen in managementevaluaties. Zo blijft de werkomgeving gezond en prettig voor iedereen.
Vijf actiepunten voor bestuurders om toxisch leiderschap te detecteren:
- Monitor personeelsdata: Houd verloopcijfers en resultaten van anonieme enquêtes in de gaten om signalen van ontevredenheid of problemen te detecteren.
- Creëer een veilige meldcultuur: Zorg dat medewerkers zonder angst voor repercussies problemen kunnen melden, bijvoorbeeld via anonieme klokkenluidersystemen.
- Observeer en verzamel feedback: Observeer hoe leiders met hun teams omgaan en vraag collega-leiders om hun ervaringen en inzichten te delen.
- Voer externe audits uit: Laat onafhankelijke experts de bedrijfscultuur en leiderschapsstijl analyseren om toxische patronen te herkennen.
- Stel duidelijke normen en evalueer daarop: Definieer verwachtingen voor respectvol leiderschap en neem deze op in evaluaties, zodat leiderschap niet alleen op resultaten wordt beoordeeld.
Bron: Sull, D., Sull, C., Cipolli, W., & Brighenti, C. (2022, 16 maart). Why Every Leader Needs to Worry About Toxic Culture. MIT Sloan Management Review.
