Europese bedrijven zien duurzaamheidsrapportering meer en meer als een administratieve rompslomp en een competitief nadeel. Regelgeving dwingt bedrijven om na te denken over duurzaamheid op de lange termijn op het vlak van sociaal, financieel en milieubeleid. Veel organisaties vinden de sustainabilityagenda te ver gaan. Kritiek uit politieke hoek, de herverkiezing van Trump en een resem te verwachten importmaatregelen dragen bij tot de perceptie van sustainability als een last. De opgelegde transparantie maakt het bovendien makkelijker om bedrijven met elkaar te vergelijken. Uitgebreide rapportering vergt een specifieke aanpak om tegemoet te komen aan de noden van verschillende stakeholders. Waar begint deze aanpak?
Sustainability reporting: het monster dat altijd meer wil?
Europa wil met regelgeving het industriële weefsel meer in de richting van openheid en duurzaamheidsactie doen bewegen. Het recente Omnibus package (februari 2025) bevat voorstellen om de rapporteringsplichten (die al te vaak als een administratieve druk werden ervaren) te vereenvoudigen. In andere regio’s is die reguleringsdrang veel minder uitgesproken. Zo neigt de Amerikaanse Inflation Reduction Act (IRA) bijvoorbeeld eerder naar incentivering dan naar regelgeving.
Regelgeving als CSRD, EUDR, CSDDD en EU Taxonomy genereert standaarden rond duurzaamheidsinformatie en een raamwerk voor risicoanalyse om bedrijven aan te zetten tot actie. CSRD, de meest gekende regelgeving, vereist het openbaar maken van een hele reeks data op basis van een materialiteitsanalyse. De manier waarop dat moet gebeuren maakt het veel makkelijker om bedrijven met elkaar te vergelijken op basis van gestandaardiseerde thema’s en KPI’s.
Bron: PRI, responsible investment regulation database, 2019.
Mikken op een bewegend doel…
Sustainabilityregelgeving is doorgaans vrij complex en soms is er een overlap tussen verschillende maatregelen. Bovendien staan nog niet alle standaarden op punt en verandert de inhoud en ambitie van de regelgeving verder. Het verbaast dan ook niet dat bedrijven het moeilijk hebben om alles correct toe te passen. Omdat de wetgeving nog volop evolueert, heerst het gevoel dat alle inspanningen die nu gedaan worden weleens verloren moeite zouden kunnen zijn.
De Europese Commissie erkent dit probleem en stelde daarom in februari The Omnibus ESG Regulation voor om de regelgeving meer te uniformeren, bureaucratie te verminderen en bedrijven toe te laten om te focussen op compliance. Ook het Draghi-rapport zal hiertoe bijdragen. Een van de ambities daarvan is namelijk de stroomlijning en versimpeling van het regelgevend kader, waardoor de rapporteringslast ook voor kleine en middelgrote ondernemingen draaglijk blijft.
De rapporteringsplicht lijkt dus, zij het langzaam, te evolueren naar een uniforme standaard die door bedrijven geïntegreerd kan worden in hun strategisch kader. De bedrijven moeten de communicatie omtrent die openbaar gemaakte cijfers nu naar hun stakeholders toe gaan optimaliseren.
Stakeholdermanagement en stakeholdermapping als gids voor relevante rapportering: hoe bepaal je wie de stakeholders zijn voor jouw bedrijf?
Deze uitgebreide transparantie zal bedrijven ertoe nopen om actiever te communiceren over het hoe en waarom van cijfers, targets, actie en policy’s en dit aan een brede waaier van belanghebbenden. Bepalen wie je stakeholders of belanghebbenden zijn, start vanuit een waardeketenanalyse of value chain analysis. Die brengt de volledige keten van je bedrijf in kaart en bepaalt welke interacties er zijn en bevraagd moeten worden. Tijdens dit proces wordt meestal ook bepaald wat de relevantie voor en de mogelijke impact op het bedrijf is. Deze twee elementen helpen om de juiste stakeholder op het netvlies te krijgen; de volgende vraag is hoe die te betrekken, te informeren en zo de license to operate te verzekeren.
Hoe kan je je stakeholders het beste betrekken?
De toenemende druk van regelgevende instanties en de hogere verwachtingen van consumenten, investeerders en ngo’s bieden kansen voor bedrijven. Door deze te erkennen en er proactief op in te spelen, kunnen zij hun merkreputatie versterken, klantloyaliteit vergroten, relaties met medewerkers en investeerders verbeteren en tevens voldoen aan wettelijke vereisten, wat reputatierisico’s en financiële verliezen helpt te beperken.
Je kan je stakeholders op verschillende manieren betrekken, afhankelijk van de specifieke stakeholdergroep. Iedereen denkt spontaan aan bevragingen van zowel werknemers, leveranciers, als klanten, maar dit gaat uiteraard verder. Een goed voorbeeld is het opzetten van een duurzaamheidsprogramma gericht op de verbetering van de levensomstandigheden van kleine boeren. Door gerichte ondersteuning en training kunnen boeren hun productiviteit en duurzaamheid verbeteren.
Daarnaast versterken samenwerkingen met non-profitorganisaties en certificeringen van erkende instanties de impact van duurzaamheidsinitiatieven. Door stakeholderdialogen te organiseren, kunnen bedrijven bovendien een dieper inzicht krijgen in de zorgen en verwachtingen van bijvoorbeeld ngo’s of consumenten, wat bijdraagt tot meer transparantie en vertrouwen.
Communicatiestrategie: Op welke manier en rond welke thema’s moet je communiceren?
De invoering van CSRD zal bedrijven stimuleren om met meer transparantie te rapporteren over hun hun duurzaamheidsinitiatieven. Het is nu aan de bedrijven zelf om via stakeholder engagement te bepalen over welke zaken gecommuniceerd moet worden. Belangrijk om te weten is dat de CSRD-regelgeving vermeldt dat dit ook entityspecifieke zaken kunnen zijn die niet in de standaard opgenomen zijn. Hoe breng je vanuit die vele datapunten een coherent en genuanceerd verhaal naar buiten? Sommige bedrijven voegen een extra laag aan het rapport toe waarin ze accenten leggen volgens hun bedrijfsstrategie. Een goed voorbeeld daarvan is de BeyondReporting-website van Enel, een Italiaans elektriciteitsbedrijf.
Door in te spelen op de behoeften en verwachtingen van stakeholders kunnen bedrijven voorkomen dat complexe data een obstakel vormen voor de gedragsverandering die essentieel is voor echte vooruitgang in duurzaamheid. In haar boek Do Tell biedt auteur Chris van Gils hier een nuttig kader voor: zij stelt dat je als bedrijf moet nadenken over je kernbelangen. Mensen verwachten communicatie terug te vinden over kernzaken, bijvoorbeeld over palmolieplantages en ontbossing als je palmolie produceert. Je kan je bedrijf en je branding echter evenzeer beschadigen door communicatie te verspreiden rond thema’s die eigenlijk niet helemaal in je kern liggen. Een mogelijke oplossing hier is voluntary assurance, waarbij bedrijven hun ESG-rapport vrijwillig laten doorlichten om zo de credibiliteit ervan te boosten.
Het is van groot belang om breed genoeg te kijken naar de omgeving waarin je opereert. Een open dialoog aangaan en mensen centraal stellen zijn daarbij cruciale stappen. Effectieve strategieën zoals contentmarketing, socialmedia-engagement, samenwerkingen en pr- en persacties stellen bedrijven in staat meer diepgang te creëren en tweerichtingscommunicatie te stimuleren. Een treffend voorbeeld hiervan is Finisterre, een Brits outdoorkledingmerk, aangehaald door Akepa, een sustainable marketing agency. Een ander voorbeeld zijn de buurtbewonersdagen van Tomorrowland, die bijdragen tot het voortbestaan van het festival.
Bedrijfsstrategie coherent met duurzaamheidsbeleid naar buiten brengen
Het is ook slim om je verhaal simpel voor te stellen door thema’s te groeperen in story clusters, elementen die samen bekeken moeten worden en die het ook makkelijker maken om er een ambitie rond te definiëren. Denk bijvoorbeeld aan ‘farmer prosperity’, een thema dat vele ladingen dekt. Het Core-Non-Core, Say-Non-Say Framework helpt bedrijven om hun communicatie-inspanningen te prioriteren en te richten op een story cluster met groot maatschappelijk belang. Het voorkomt informatieoverload bij stakeholders en zorgt ervoor dat de communicatie in lijn is met strategische prioriteiten.
Gevolgen van verhoogde transparantie
Bedrijven zullen dezelfde definities en rubrieken gaan gebruiken en deze informatie zal publiek beschikbaar zijn. Dat betekent dat er ongeziene niveaus van transparantie ontstaan. Bedrijven moeten onderkennen dat ze veel sneller met andere bedrijven vergeleken kunnen en zullen worden. Generatieve AI en web scraping zorgen ervoor dat dit heel efficiënt kan. Het is dus zaak om niet alleen je rapportering op orde te hebben, maar ook om helder weer te geven waarom je staat waar je staat en wat de weg vooruit en de ambities zijn. Een geloofwaardige roadmap opstellen is voor veel bedrijven een uitdaging, maar het is noodzakelijk om het vertrouwen van de verschillende stakeholders te behouden. Het draagt bij tot de ‘license to operate’, zowel voor investeerders, overheden en publieke opinie, als ngo’s.
Door regelgeving zal iedereen makkelijk data naast elkaar kunnen leggen. Maar ook technologie draagt hiertoe bij, denk maar aan satellietobservaties. Je kan je als bedrijf moeilijk verstoppen als je in de gaten wordt gehouden… vanuit de ruimte. Andrew Winston (NY Times, auteur van het boek Net Positive) noemt dit het ‘glass bottom boat’-principe. Het is dus geen slecht idee om zelf je competitie ook onder loep te nemen zodat je kan anticiperen op mogelijke vragen.
Je kan maar beter goed voorbereid zijn. Het kan dan ook geen kwaad om alles samen te brengen en een rapport op te stellen afgestemd op de verschillende stakeholders, maar met dezelfde basisdata in de achtergrond. De vele rapporteringsdata aanpassen en vertalen in functie van de verschillende stakeholders is heel belangrijk. Een consistente strategie, storytelling en actuele data maken dat je het vertrouwen behoudt en het zal uiteindelijk ook bijdragen tot een echte beweging naar een duurzamere bedrijfsvoering.
Auteur:
Jochen Vincke is Management Consulting Partner bij PwC, waar hij de diensten op het gebied van ESG coördineert, en hij is tevens consulting leader voor PwC’s EMEA-industrieel productiepraktijk. Daarnaast is hij lid van de Raad van Bestuur van FlandersMAKE, een strategisch onderzoekscentrum voor de maakindustrie, met meer dan 750 onderzoekers.
Op Op 20 maart 2025 organiseert De Bestuurder in samenwerking met PWC Belgium en Lannoo Campus een intervisie met als thema ‘Stakeholdermanagement’. Voor deze editie zijn we te gast in Technopolis, het interactieve wetenschaps- en technologiemuseum in Mechelen en winnaar van Bestuur van het jaar 2024.
Inschrijven kan via deze link
