De stap van een raad van advies naar een echte raad van bestuur is een kantelmoment voor veel familiebedrijven. Het voelt vaak als een sprong: van informele gesprekken naar formele besluitvorming, van intuïtie naar structuur. En dat roept vragen op: “Verlies ik dan mijn vrijheid?”, “Wordt het niet allemaal te zwaar en te traag? Waar zal ik externe bestuurders vinden ? Hoeveel moeten zij betaald worden ? Wie zal de raad van bestuur voorzitten ?”
Het zijn terechte vragen, zegt Jozef Lievens, gedelegeerd-bestuurder van Het Familiebedrijf en een van de docenten van een bijzondere masterclass over het thema. “Voor de meeste familieondernemers is het een onbekend terrein. Ze hebben hun bedrijf opgebouwd vanuit ondernemerschap, snelheid en pragmatiek. De idee van een raad van bestuur roept dan soms het beeld op van trage besluitvorming en afstandelijkheid. Maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Een goed samengestelde raad van bestuur versterkt het ondernemerschap, in plaats van het te beknotten.”
Tijdens deze intensieve masterclass verkennen we stap voor stap wat de overgang naar een raad van bestuur in de praktijk betekent. Niet als theoretische oefening in governance, maar als een traject dat vertrekt vanuit de realiteit van de familiale ondernemer. “Een raad van bestuur mag nooit een opgelegd model zijn,” benadrukt Lievens. “Hij moet groeien vanuit de noden, ambities en waarden van de ondernemer zelf.”
Andere mindset
We beginnen bij de essentie: ben je er als ondernemer klaar voor? Want een raad van bestuur vraagt niet alleen een nieuwe structuur, maar ook een andere mindset. Het betekent dat beslissingen gedeeld worden, dat er ruimte komt voor dialoog en overleg, en dat verantwoordelijkheid wordt gedeeld met mensen buiten de familie. Dat is niet altijd evident. “Een raad van bestuur is geen bedreiging voor de autonomie van de ondernemer,” zegt Lievens. “Integendeel, het is een manier om die autonomie te versterken. Want de beste beslissingen zijn diegene die getoetst, gedragen en doordacht zijn.”
Van daaruit verkennen we wat een raad van bestuur concreet doet — en vooral: wat hij kan betekenen. Een raad van bestuur kan sturen, toezicht houden of fungeren als klankbord. Elke onderneming legt daarin haar eigen accenten. Wat telt, is dat die verwachtingen expliciet worden gemaakt. Zowel de ondernemer als de bestuurders moeten weten welke rol ze spelen in het geheel. Dat vraagt helderheid, vertrouwen en vooral: open communicatie.
Verscheidene bouwstenen
Daarnaast duiken we in de bouwstenen van een effectieve raad van bestuur: wie zit er aan tafel, met welke competenties, in welke rol? Hoe combineer je ervaring, onafhankelijkheid en betrokkenheid? Hoe vind je bestuurders die niet alleen kennis, maar ook inzicht en empathie meebrengen?
“De sleutel ligt in evenwicht,” zegt Lievens. “Tussen controle en vertrouwen, tussen structuur en ondernemerschap, tussen familie en externe expertise. Wie dat evenwicht vindt, ontdekt dat een raad van bestuur niet alleen meer zekerheid brengt, maar ook nieuwe energie en perspectief.”
Aan het einde van de dag ga je niet naar huis met een theoretisch model, maar met een concreet plan: een heldere roadmap om de overgang van raad van advies naar raad van bestuur te maken. Je weet hoe je het gesprek moet aangaan binnen de familie, hoe je de juiste profielen kunt aantrekken, welke verantwoordelijkheden en verwachtingen je moet benoemen, en hoe je een raad van bestuur kunt laten functioneren als een levend orgaan dat de onderneming vooruithelpt.
De masterclass vindt plaats op dinsdag 25 november 2025 in Meeting Lab Gent (Nederzwijnaarde 2, 9052 Gent), van 09u30 tot 19u00. Gebruik de kortingscode “DeBestuurder” en krijg 20% korting!
