België wordt vandaag geconfronteerd met een complexe discussie over de verdeling van middelen. De stakingen tegen besparingen op pensioenen voor leerkrachten, ambtenaren en andere werknemers tonen de spanning tussen maatschappelijke verwachtingen en de economische realiteit. Pensioenen vertegenwoordigen inmiddels 20% van het begrotingsbudget, een aanzienlijke hap. Tegelijk klinkt de roep om ondernemers en grote vermogens zwaarder te belasten, in de overtuiging dat zij meer kunnen bijdragen aan het algemene welzijn. Maar is dit de juiste weg?
Wie me een beetje kent, weet dat ik een voorliefde heb voor ambachtelijke bakkers en hun heerlijke creaties. Daarom dat ik de huidige discussie helder wil maken met een eenvoudige metafoor: die van de taart. Politici, ambtenaren en werknemers richten zich op het verdelen van de taart. Ondernemers en bedrijven, aan de andere kant, zijn degenen die de taart bakken. En zoals elke bakker weet, is het onmogelijk om een grote, luchtige taart te maken als de belangrijkste ingrediënten te zwaar worden belast of weggenomen.
De waarde van de taartbakkers
Het zijn de bedrijven en ondernemers die risico’s nemen, investeren en innovaties voortbrengen. Ze zorgen voor werkgelegenheid, creëren producten en diensten, en dragen via hun belastingen substantieel bij aan de publieke kas. In België is de belastingdruk al aanzienlijk, met een overheidsbeslag dat 55% bedraagt – een van de hoogste in Europa. Extra lasten op deze groep zullen onvermijdelijk hun bereidheid en vermogen ondermijnen om nieuwe “ingrediënten” aan te schaffen voor de economische taart. Minder investeringen, minder groei, minder banen: het gevolg is een kleinere taart die verdeeld moet worden.
Een eerlijk recept
Een duurzame en welvarende samenleving vraagt om een eerlijke balans tussen verdelen en creëren. Dit betekent niet dat de verdeling onbelangrijk is. Integendeel: sterke sociale systemen zijn essentieel om kwetsbare groepen te beschermen en kansen te bieden aan iedereen. Maar om die systemen te onderhouden, hebben we een dynamische en groeiende economie nodig. In plaats van ondernemers en investeerders te zien als tegenstanders, zouden we hen moeten koesteren als partners die bijdragen aan onze welvaart.
Gevolgen van een verkeerde balans
Stel je een scenario voor waarin de focus te veel verschuift naar verdeling, terwijl de creatie van nieuwe waarde wordt verwaarloosd. Belastingen op vermogens en ondernemingen worden verhoogd, met het doel om de sociale uitgaven te financieren. Wat gebeurt er? Ondernemers stoppen met investeren, bedrijven trekken weg naar landen met gunstiger fiscale regimes, en banen verdwijnen. De economische taart krimpt. Hoe kleiner de taart, hoe moeilijker het wordt om iedereen een eerlijk stuk te geven.
Samen de taart groter maken
De oplossing ligt in samenwerking. De overheid kan bedrijven ondersteunen door een gunstig ondernemersklimaat te scheppen: lagere lasten, minder bureaucratie en meer stimulansen voor innovatie. Tegelijkertijd moeten ondernemers hun verantwoordelijkheid nemen om bij te dragen aan een eerlijke en inclusieve samenleving. Door deze balans te vinden, kan de taart niet alleen groter worden, maar ook beter worden verdeeld.
België staat voor een keuze. Blijven we ingrediënten wegnemen van de taartbakkers, met het risico dat de taart steeds kleiner wordt? Of kiezen we ervoor om de taart samen groter te maken, zodat er meer te verdelen valt? De toekomst van onze welvaart hangt af van dit evenwicht. Politiek, bedrijven en burgers hebben elk een rol te spelen om ervoor te zorgen dat de oven blijft draaien en de taart blijft rijzen. Laten we samenwerken aan een recept dat werkt voor iedereen.
Philip Peeters
