Ook middelgrote bedrijven en kmo’s doen er best aan nu al de gegevens te verzamelen over de inspanningen die ze doen op het vlak van ESG. Ze zullen er immers door hun grote klanten op worden aangesproken. Het is dan ook beter dat ze er meteen hun strategie rond bouwen want wie niet volgt, kan belangrijke afnemers verliezen”, zegt bedrijfsrevisor Liesbet Vandenabeele van Moore.
De bedrijfswereld zet zich schrap. Er komt een hele vloedgolf aan rapporteringsverplichtingen op hen af. Zo zullen ze moeten melden wat ze doen op het vlak van ESG. Dat staat voor Environment (milieu), Social (maatschappij, personeel) en Governance (goed bestuur).
In een eerste fase golf wordt de rapportering verplicht voor beursgenoteerde ondernemingen, kredietinstellingen en verzekeringsmaatschappijen met meer dan 500 werknemers. Zij moeten al vanaf 2025 een oplijsting maken, op basis van de gegevens van 2024. Dat betekent dat ze er al volop mee bezig moeten zijn.
In 2026 wordt de verplichting uitgebreid tot niet-beursgenoteerde ondernemingen met meer dan 250 werknemers die een jaaromzet halen van minstens 50 miljoen euro of een balanstotaal van meer dan 25 miljoen euro.
Nog een jaar later geldt de verplichting ook voor beursgenoteerde kmo’s en vanaf 2028 ook voor niet-EU-ondernemingen.
Voor de hele waardeketen
Toch zullen middelgrote bedrijven en kmo’s al sneller met de nieuwe verplichtingen geconfronteerd worden. De rapportering die ondernemingen moeten opmaken, heeft betrekking op hun hele waardeketen. Als een grote onderneming producten of diensten betrekt bij kleinere leveranciers, zullen die hen relevante ESG-gegevens moeten meedelen. Gebeurt dat niet, dan kan de klantenrelatie eventueel worden beëindigd. Ook in geval van openbare aanbestedingen wordt dit thema meer en meer een criterium om te kunnen deelnemen.
“In onze auditafdeling merken we dat het begint te leven”, zegt Liesbet Vandenabeele. Ze is bedrijfsrevisor bij Moore en zetelt ook in de commissie die bij het Instituut voor Bedrijfsrevisoren over de nieuwe rapporteringsverplichtingen werd opgezet.
Vandenabeele: “We zien dat bedrijven zich beginnen informeren over de nieuwe verplichtingen, bijvoorbeeld omdat ze vragen krijgen van hun klanten. Daarbij valt het op dat heel wat ondernemingen al veel doen rond ESG, maar dat ze het niet onder die noemer plaatsen. Het komt er voor hen nu op aan dat ook structureel op te lijsten.”
Een aantal sectoren loopt voorop. De bouw is er bijvoorbeeld al goed vertrouwd. Daar vragen hoofdaannemers al duurzaamheidslabels aan hun toeleveranciers. En ook in gevoelige sectoren zoals afvalrecyclage is er veel aandacht voor.
Nog niet volledig duidelijk
“Over wat er precies in de hele waardeketting gemeten moet worden en de manier waarop de gegevens uiteindelijk gerapporteerd moeten worden, heerst echter nog altijd geen volledige duidelijkheid. Ons land was niet tijdig rond met de omzetting van de Europese CSRD- richtlijn (Corporate Sustainability Reporting Directive) die deze verplichtingen oplegt. De deadline daarvoor verstreek begin juli. We verwachten daar nu in het vierde kwartaal meer duidelijkheid over”, aldus nog Vandenabeele.
“Dat neemt niet weg dat heel wat bedrijven al bezig zijn met een voortraject, waarbij ze hun stakeholders informeren en bevragen. Bovendien hebben onze bedrijven al ervaring hebben met niet-financiële rapporteringen. Ze moeten bijvoorbeeld al de sociale gegevens bijhouden en publiceren. Met de ESG-rapportering zou het de richting kunnen uitgaan van een aparte publicatie of van een toevoeging aan de jaarrekening, waardoor die door iedereen geconsulteerd kunnen worden. Voor kmo’s komt er wellicht een aangepaste rapportering.”
Vandenabeele: “Ondernemingen doen er dan ook goed aan om dit ernstig te nemen en niet rapporteren om te rapporteren. Niet alleen voor hun leveranciers, maar ook voor potentiële werknemers. Jonge afgestudeerden hechten belang aan ESG als ze moeten kiezen bij welke werkgever ze aan de slag willen gaan. Transparantie is voor hen belangrijk. Opvallend: heeft het bedrijf een raad van bestuur, waarin ook externe bestuurders zitten, dan merken we dat er doorgaans een snellere bewustwording is. Doorgaans is het dan al bewuster bezig met het uitwerken van een duurzaamheidsstrategie.”
Zet het om in winst
“Je beschouwt de rapporteringsplicht dan ook best niet als huiswerk dat je nu eenmaal moet maken, maar als een opportuniteit. Bouw er een strategie rond. Heb je in je productie bijproducten? Bekijk dan of je die niet beter kan valoriseren of zoek er nieuwe toepassingen voor. Bekijk ook waar je vandaag staat en bepaal waar je naar toe wil.”
Wie moet dat dan doen in een bedrijf? “Voor financiële rapportering is het meestal geen probleem om te weten wie verantwoordelijk is, maar voor de ESG-rapportering wel. Ze beslaat namelijk meerdere domeinen: zowel personeelsbeleid, als productie, inkoop, legal, marketing en communicatie. Iedereen komt ermee in aanraking. In de praktijk merken we dat het vaak aan operationele mensen wordt toegewezen, met een uitloper naar de financiële functie. Anderen hebben niet altijd zicht op het technische proces. Het dient een multidisciplinair teamgebeuren te zijn.”
Vandenabeele: “Belangrijk is dat een bedrijf niet alleen tijdig het proces opstart om te meten en te rapporteren, maar ook hierbij in een vroeg stadium zijn auditor reeds betrekt . Wacht niet tot het einde om dat te laten valideren. Zo is het aangewezen dat we snel kunnen vaststellen dat alle stakeholders bevraagd zijn. Ben je bijvoorbeeld sterk afhankelijk van overheidsreglementeringen of openbare aanbestedingen, vergeet de overheid dan niet als stakeholder. Het Instituut voor Bedrijfsrevisoren werkt intussen ook aan gestandaardiseerde documenten voor deze specifieke auditopdracht voor de bedrijfsrevisoren.”
Op 20 september organiseert De Bestuurder in samenwerking met Moore een gratis webinar ‘ESG-strategie, duurzaam ondernemen met uw stakeholders”. Liesbet Vandenabeele, Moore expert, start met een overzicht van de belangrijkste verplichtingen en regelgevingen van duurzaamheidsrapportage. Vervolgens laten we ondernemers Kim Delvoye (Vanheede) en Werner De Wolf (Schréder) aan het woord, om hun ervaring met ESG als strategische tool te delen.
