Dit artikel is ontstaan uit een samenwerking tussen De Bestuurder en experts van KBC private banking.
Is een groot deel van uw vermogen geïnvesteerd in een familiale vennootschap of in onroerende goederen, dan kan dat al eens tot problemen leiden, mocht u plots komen te overlijden. Kunnen uw erfgenamen dan wel de erfbelasting met de onmiddellijk beschikbare middelen betalen?
Bij uw overlijden betalen uw erfgenamen erfbelasting op het vermogen dat u hen nalaat. Voor de aandelen van uw familiale vennootschap bestaat een vlak gunsttarief van 3% in rechte lijn en tussen partners. Tussen broers en zussen of andere personen is dat 7%. En dit ongeacht hun waarde.
Om van dit gunsttarief te genieten, moeten wel bepaalde voorwaarden vervuld zijn, zowel op datum van uw overlijden als in de periode van drie jaar na dat overlijden.
Zijn de voorwaarden niet vervuld? Dan gelden de algemene tarieven. Die zijn ook van toepassing op de andere goederen uit de nalatenschap. Denk onder meer aan de onroerende goederen, de beleggingsportefeuille, de kapitalen van verzekeringen die worden uitgekeerd en de vorderingen via rekening-courant.
De successiefactuur kan dan snel oplopen. De algemene tarieven zijn progressief. Hoe meer uw erfgenamen erven, hoe hoger de tarieven. En hoe verder de verwantschap, hoe meer ze betalen. We bespreken de tarieven voor het Vlaams Gewest.
Rechte lijn
Erfgenamen in rechte lijn zoals uw kinderen, kleinkinderen, ouders en grootouders betalen in Vlaanderen de laagste erfbelasting. Op de eerste schijf van 50.000 euro is dat 3%. Tussen 50.000 en 250.000 euro 9%. En daarboven 27%.De erfbelasting wordt berekend per erfgenaam. Het onroerend en roerend vermogen wordt telkens afzonderlijk belast.
De tarieven in rechte lijn gelden onder bepaalde voorwaarden ook tussen stiefkinderen en stiefouders, adoptiekinderen en adoptieouders en zorgkinderen en zorgouders.
Partners
Dat is ook het geval tussen partners. Uw partner is de persoon met wie u gehuwd bent of wettelijk of feitelijk samenwoont. Woont u feitelijk samen? Dan moet u wel minstens één jaar ononderbroken samenwonen op hetzelfde adres en een gemeenschappelijke huishouding voeren. Een uittreksel uit het bevolkingsregister vormt hiervan een weerlegbaar vermoeden. Ook uw ex-partner geniet trouwens van de tarieven tussen partners als u gemeenschappelijke kinderen hebt. Woont u minder dan een jaar feitelijk samen? Dan gelden de tarieven voor nalatenschappen tussen andere personen.
Uw erfgenamen in rechte lijn en uw partner krijgen een vermindering van de erfbelasting als hun netto-erfdeel minder dan 50.000 euro bedraagt. Beloopt het niet meer dan 12.500 euro, dan betalen ze zelfs geen erfbelasting.
Uw huwelijkspartner of wettelijke samenwonende partner betaalt evenmin erfbelasting op de gezinswoning en op de eerste schijf van 50.000 euro aan roerend vermogen. Dat is ook zo voor uw feitelijk samenwonende partner. Maar dan geldt de vrijstelling voor de gezinswoning alleen als u minstens drie jaar – in plaats van een jaar voor de eerste schijf van 50.000 euro aan roerend vermogen – ononderbroken samenwoont en een gemeenschappelijke huishouding voert.
Hebt u kinderen jonger dan 21 jaar? Dan zijn er nog een aantal specifieke vrijstellingen en verminderingen.
Broers en zussen
Voor broers en zussen gelden andere tarieven. Deze tarieven zijn ook van toepassing voor halfbroers en halfzussen. Op de eerste schijf van 35.000 euro betalen ze 25%. Op de schijf tussen 35.000 euro en 75.000 euro is dat 30%. En boven 75.000 euro 55%.
Sinds 1 juli 2021 kunt u met de vriendenerfenis 15.000 euro nalaten tegen 3%. Hier zijn wel voorwaarden aan verbonden.
Ook hier wordt de erfbelasting berekend per erfgenaam. Maar uw onroerend en roerend vermogen worden wel samengeteld.
Erft uw (half)broer of (half)zus minder dan 75.000 euro? Dan heeft hij of zij recht op een vermindering van erfbelasting.
Andere personen
Andere personen zijn verdere familie zoals ooms, tantes, neven, nichten, vrienden of buren,… Op de eerste schijf van 35.000 euro betalen ze 25%. Op de schijf tussen 35.000 euro en 75.000 euro is dat 45%. En op het bedrag boven 75.000 euro 55%.
Sinds 1 juli 2021 kunt u met de vriendenerfenis 15.000 euro nalaten tegen 3%. Hier zijn wel voorwaarden aan verbonden.
De erfbelasting wordt hier niet berekend per erfgenaam, maar op de som van de netto erfdelen van al deze erfgenamen samen. Daarna wordt de verschuldigde erfbelasting verdeeld over de erfgenamen in verhouding tot hun erfdeel. Uw onroerend en roerend vermogen worden ook samengeteld.
Wie minder dan 75.000 euro erft, heeft recht op een vermindering van erfbelasting.
Familiale onderneming
De erfbelasting kan dus al snel hoog oplopen. Is een groot deel van uw vermogen geïnvesteerd in uw familiale vennootschap of in onroerende goederen, dan kan dat al eens tot problemen leiden. Kunnen uw erfgenamen die dan wel met de beschikbare middelen betalen?
In dat geval kan bekeken worden of via een aanpassing van de vennootschapsstructuur de vlakke gunsttarieven van 3% en 7% toch van toepassing kunnen zijn. Lukt dat niet, dan kunnen andere planningsmogelijkheden mogelijk een oplossing bieden. Ook een successieverzekering kan de successiefactuur voor uw erfgenamen betaalbaar maken.
Valerie Bogemans, Adviseur Financiële Planning KBC Private Banking
Ontdek het volledige artikel bij KBC Private Banking
