De taken en verantwoordelijkheden van een voorzitter van een bestuursorgaan zijn in elk bedrijf dezelfde. Elke voorzitter begrijpt wat hem te doen staat en wat de gevolgen van zijn beslissingen kunnen zijn. Maar hoe een voorzitter die taken en verantwoordelijkheden invult, verschilt van persoon tot persoon. Waar leggen onze voorzitters de nadruk op? Wat vinden zij belangrijk in hun functie? Of met andere woorden: wat doet een goede voorzitter, volgens hen?
Ze zijn consensuszoekers, diplomaten, schippers die van de ene naar de andere oever varen; tussen raad van bestuur en CEO of tussen bestuursleden onderling. Voor Danny Van Himste (VIL) is een goede voorzitter daarom eentje die vooral een luisterend oor heeft. “Het is iemand die ervoor zorgt dat ieders stem gehoord wordt en ieders belangen zoveel mogelijk behartigd worden’, klinkt het. Iedereen moet aan bod komen, niemand mag gesust worden, vindt Van Himste. Als voorzitter wil hij vooral ondersteunen en aanmoedigen, innovatief denken stimuleren. Maar dat wil niet zeggen dat alles zomaar kan of mag: “VIL heeft een duidelijke visie over wat we doen en wat vooral niet, welke keuzes we maken en welke niet. Het is voor mij belangrijk dat we die focus daarop houden. Als voorzitter ben ik daar streng in, maar ik denk wel dat ik zo het verschil kan maken.”
Al onze voorzitters vinden luisteren zowat de hoofdtaak van een goede voorzitter. Niet in het minst tijdens moeilijke momenten voor het bedrijf. Zich dan terugtrekken en in stilte beraadslagen, is geen optie voor een goede voorzitter, meent Herman Daems van BNP Paribas Fortis. “Integendeel”, klink het. “Dat is net het moment dat je met nog meer mensen gaat praten. Je moet zoveel mogelijk meningen horen van mensen die erbij betrokken zijn. De bestuursleden zijn hierin natuurlijk de belangrijkste partners. Zij zijn diegenen naar wie een goede voorzitter in de eerste plaats luistert. Waarom zijn ze er anders?”, lacht Daems. “Zij zijn de hulplijn tijdens moeilijke beslissingen of uitdagende momenten.”
Informele gesprekken met de CEO
Het woord geven aan elke bestuurder, luisteren, tot een standpunt komen waar iedereen zich kan in vinden: een goede voorzitter werkt keihard om de wisselwerking met zijn bestuur zo optimaal mogelijk te houden. Maar hoe kijken onze voorzitters naar hun relatie met de CEO van het bedrijf? Allen benadrukken ze het belang van veel en goed contact met hun CEO. Want, in de woorden van Trees Paelinck van Fairtrade Belgium, “De goede samenwerking tussen het management en de raad van bestuur straalt af op de hele organisatie”. “Als ik waardering krijg over Fairtrade, dan kan ik dat altijd terugleiden naar die samenwerkingen”, zegt Paelinck.
Rudy Mattheus verwoordt het zo: “Als voorzitter sta ik voor, achter en naast de CEO van het bedrijf, ik ben een klankbord. Hij of zij kan bij mij terecht wanneer -ie dat nodig acht.” En dat betekent niet dat het altijd over serieuze zaken moet gaan, volgens Hilde Laga van Gimv. Zij spreekt meerdere keren per week met haar CEO, maar vaak zijn dat korte, informele gesprekken. “Dat het informeel is, wil niet zeggen dat de gesprekken daarom minder belangrijk”, zegt ze.
Op z’n minst consent bereiken
We leven in een steeds sneller veranderende en volatiele wereld, beseffen de voorzitters ook. En daar moeten bestuursorganen mee leren omgaan. Of hoe Philip Alliet (Amcham Belgium) de uitdagingen van vandaag de dag ziet: “De verantwoordelijkheden van bestuurders worden steeds groter in een steeds complexere wereld. Als er iets verkeerd gaat in een bedrijf kijkt men tegenwoordig eerst naar de raad. Het is niet enkel meer het management dat verantwoordelijk is voor het succes of de faling van de onderneming, maar het bestuur ook. De leden hebben niet langer alleen maar een controlerende functie. Ze moeten ook meedenken over opportuniteiten of bedreigingen.”
Niet verwonderlijk dus dat zowat elke voorzitter al eens moeilijke knopen moet doorhakken, twijfelt aan sommige zaken — “Wie nooit twijfelt aan iets, gaat nooit zoeken naar iets beters”, verwoordt Luc Sterckx van Inopsys het — of zich door de meningsverschillen moet ploeteren. Maar voor Leen Van den Neste (vdk Bank) ligt in die meningsverschillen net een belangrijke rol voor de voorzitter. “Niet iedereen in een raad van bestuur is het altijd meteen eens met elkaar. En dat hoeft ook niet”, zegt ze. “Verschillende meningen mogen er zijn, een clash van ideeën is soms goed.”
Het is aan een goede voorzitter om die verschillende ideeën en meningen samen te brengen en tot een consensus te komen die door iedereen gedragen wordt, vindt Van den Neste. Voor Philip Haspeslagh, voormalig voorzitter van familiebedrijf Ardo, is consensus uiteraard ook belangrijk. Maar hij nuanceert: “Een goede voorzitter bereikt op z’n minst een consent, ook al is er geen consensus. Het verschil? Bij consensus zijn bestuurders of aandeelhouders duidelijk akkoord en is de genomen beslissing eentje die ze zelf ook zouden nemen. Bij consent geeft een bestuurder of aandeelhouder toe dat iets niet zijn voorkeur heeft, maar dat hij het wel kan aanvaarden.”
Niet op de eerste plaats
Een goede voorzitter zit aan de kop van de bestuurstafel, trekt het peloton, maar steekt vooral niet de pluimen op z’n eigen hoed. Onze voorzitters zijn hier duidelijk over: hoe belangrijk hun rol ook, ze doen het niet alleen. Een goede voorzitter, kent dan ook zijn plaats, vindt Vicky Coryn: “Ik ben mij er heel erg van bewust dat ik als voorzitter van Herw!n maar één kleine schakel ben in een veel groter geheel. Ik ben er niet op uit om zelf te scoren, laat dat maar over aan de hele organisatie. Als voorzitter én als bestuurder moet je beseffen dat je er zit om een andere organisatie vooruit te helpen. Het draait dus niet om mij als voorzitter, of om ons als bestuursleden, maar om de instelling waar we voor werken.”, klinkt het duidelijk.
Ook Omar Mohout (BeCentral) schuifelt zelf liever naar de achtergrond als voorzitter: ‘Het is zoals voetbaltrainer zijn: die staat ook aan de kant van het veld. Scoort zijn team, dan is dat fantastisch. Dat is dat ook een beetje zijn verdienste, maar het zijn vooral de voetballers die het uiteindelijk gedaan hebben”, vindt Mohout. Peter Leys van Materialise verwoordt het zo: “De voorzitter is de minst belangrijke en meest vervangbare persoon in de hele organisatie. Ik moet er gewoon voor zorgen dat mensen elkaar vinden en zo goed mogelijk samenwerken om ons doel te bereiken.”
Auteur: Ines Van Impe
