Elke familie heeft zijn eigen ‘ongelukkige verhalen’.
Waar ik woon, aan de rand van Lier, op een steenworp van het familiebedrijf Van Hool, weerklinkt een echo van teleurstelling en tegelijk kwaadheid. De afgelopen weken volg ik het nieuws van het eens zo toonaangevende bedrijf en de impact van de onzekerheid op de vele medewerkers. Maar ook wat er over de familie geschreven wordt, raakt me. Ik werk al jaren met bedrijfsfamilies en, al is elk verhaal anders, bepaalde patronen zijn nu eenmaal herkenbaar.
Ik ga me als buitenstaander niet aan een analyse wagen maar ik wil wel even stilstaan bij wat er beweegt in de wereld van bedrijfsfamilies en hun adviseurs.
Achter de façades van sommige familiebedrijven schuilt een complexe dynamiek van familiale banden, zakelijke besluitvorming en persoonlijke ambities. Het begint vaak met visionaire pioniers, die een bedrijf oprichten met het vooruitzicht dat het zal uitgroeien tot een familiale erfenis. Een mooi perspectief voor de emotioneel betrokken familieleden.
Bij het uitbouwen van het bedrijf hoort dan ook het samenwerken met familieleden. Elke generatie neemt haar eigen beslissingen, over studeren, partners, werken in bedrijf of niet en de rollen die men verwerft. Soms passen de keuzes van vroeger niet meer bij de tijd van nu. Sommige familieleden voelen bevoorrecht, anderen net tekortgedaan of zelfs uitgesloten.
De verschillende visies en belangen kunnen na verloop van tijd botsen, waardoor de ooit harmonieuze familiedynamiek geconfronteerd wordt met pijn, verdriet, conflicten en verdeeldheid. De impact hiervan beperkt zich niet alleen tot de familie, maar strekt zich uit tot het bedrijf zelf en de medewerkers. En de spillover is een feit.
Het concept van de roulerende rekening, geïntroduceerd door de contextuele therapie, brengt een dieper begrip van de intergenerationele banden en verplichtingen binnen de familie aan het licht. De roulerende rekening symboliseert de onzichtbare transacties van geven en ontvangen tussen verschillende generaties – een balans die in evenwicht moet worden gehouden om een leefbare harmonie voor familie en bedrijf te bewaren. Samen kijken en luisteren naar de perspectieven van alle familieleden kan veel op gang brengen.
Het herkennen van patronen en dynamieken is een begin, maar mag niet het einddoel zijn. Alleen patronen herkennen levert niet veel op. Het is echter belangrijk om de daarbij horende inzichten te koppelen met dialoog, de patronen te verbinden, erkenning te geven voor de pijn en de goede redenen, empathie te bevorderen en het beste in elkaar naar boven te halen.
Veerle Wullaert, adviseur familiebedrijven
Soms geraken familieleden verstrikt in het web van loyaliteiten. Verticaal in de stamboom heb je de loyaliteit aan de vorige generatie, de bloedlijn. En dat is een vrij stevige loyaliteit. Horizontaal heb je de loyaliteiten aan je partner of aan je broer of zus. Wanneer je partner bv. zegt dat het tijd wordt om met je ouders te praten over aandelen of een verhoging van een managementvergoeding dan hoef ik niet uit te leggen dat je soms vast komt te zitten in een loyaliteitsconflict.
Laten we vandaag en in de toekomst meer aandacht besteden aan relationele ethiek. Deze dimensie benadrukt het belang van wederzijdse verantwoordelijkheid, erkenning van behoeften en respect voor de autonomie van individuele familieleden.
Het succes van een bedrijfsfamilie wordt niet alleen gemeten in winst en groei, maar ook in de veerkracht van familiebanden en de harmonie binnen het familiebedrijf. Dit is waar familietherapie een rol kan spelen. Het voedt de ziel van de familie, legt onderliggende dynamieken bloot en versterkt het morele kompas van de familie.
Adviseurs dragen ook een verantwoordelijkheid om op passende momenten door te verwijzen naar andere disciplines die vanuit een ander perspectief met de familie kunnen werken. Zo kunnen ze bijdragen aan het bevorderen van een gezonde dynamiek en het versterken van de veerkracht van zowel het individu, de familie als het bedrijf.
Veerle Wullaert werkt al 30 jaar met gezinnen en koppels. Daarnaast begeleidt zij met Family Dynamics in Business® als erkend adviseur familiebedrijven (EHSAL) bedrijfsfamilies en -koppels bij het optimaliseren van hun onderlinge relaties.
